Wał przeciwpowodziowy można określić jako sztuczne usypisko najczęściej o trapezowym przekroju poprzecznym. Wały wznoszone są wzdłuż rzek w pewnym oddaleniu od jej koryta, które otaczając tereny zalewowe wzdłuż rzeki tworzy większe koryto dla przewidywanych wód powodziowych, przeciwdziałając jednocześnie wylaniu się tych wód na chronione w ten sposób tereny.
Budowa takich wałów należy do odrębnej dziedziny budownictwa – jest to budownictwo specjalne, które dedykowane jest do tak zwanych zadań specjalnych. Budowle które powstają w tej specjalizacji wymagają zaangażowania sztabu projektantów, pracowników oraz specjalistycznego sprzętu. Na takich osobach ciąży ogromna odpowiedzialność. Budując wał przeciwpowodziowy inżynierowie muszą w pełni poznać zjawiska zachodzące w glebie oraz indywidualnie dostosować poziom zabezpieczeń wału do warunków jakie panują w bezpośrednim jego otoczeniu.
Wszystkie etapy prac muszą być wykonywane z największa starannością, gdyż jakiekolwiek uchybienia mogą być katastrofalne w skutkach i zagrozić mieszkańcom pobliskich terenów zalewowych.
Wały przeciwpowodziowe są zaliczane do jednej z czterech klas budowli hydrotechnicznych – w zależności od wielkości obszaru chronionego.
Zobacz: budownictwo specjalne
Budowa wałów przeciwpowodziowych jest procesem zarówno czasochłonnym jak i wymagającym dużych nakładów finansowych. Poza tym kolejne czynności budowlane w znacznym stopniu ingerują w środowisko naturalne przez przewożenie dużej ilości materiałów do budowy wału, wycięcie drzew których korzenie mogłyby stanowić zagrożenie, wprowadzenie na tereny przy-wałowe ciężkiego sprzętu budowlanego. Budownictwo specjalne w pracach tego typu musi także uwzględnić wymogi ochrony środowiska i krajobrazu, co może wprowadzać pewne komplikacje i utrudnienia.
